Veldbezoek in Nederland
Op 12 oktober kwamen West- en Oost-Vlaamse landbouwers samen met Nederlandse collega’s om kennis uit te wisselen over de keverbank als maatregel om de habitat te verbeteren. De uitwisseling was onderdeel van het PARTRIDGE-project waarin vijf Europese landen laten zien dat er ruimte is voor biodiversiteit op moderne akkerbouwbedrijven. In het Nederlandse demonstratiegebied Oude Doorn werd gekeken naar de recent aangelegde keverbanken, bloemblokken en braakstroken onder leiding van Francis Buner (projectleider) en Jochem Sloothaak (coördinator Brabants Landschap).
Hoe ziet een keverbank eruit?
Een keverbank is een opgeploegde strook van ongeveer 2 tot 3 m breed en 50 tot 70 cm hoog. Die verhoogde stroken worden ingezaaid met een graskruidenmengsel. Ruim 80% van dat mengsel bestaat uit polvormende grassen, bijvoorbeeld rietzwenkgras en timotheegras. De rest bestaat uit bloeiende kruiden. Naargelang het al dan niet permanente karakter van de keverbank kunnen er ook groepjes van struiken (zoals meidoorn, liguster, hondsroos en sleedoorn) verspreid op die stroken aangeplant worden.
Wie profiteert ervan?
Keverbanken zijn hot spots voor overwinterende plaagbestrijdende insecten. Meteen na de winter vertrekken ze vanuit die overwinteringsplaatsen naar de gewassen op de omliggende akkers. Daar helpen ze de plagen te onderdrukken.
De opgehoogde structuur van de keverbank zorgt ervoor dat de grond snel droogt. De graspollen zijn een ideale habitat voor overwinterende insecten. Tegelijkertijd is de voorraad aan insecten ook aantrekkelijk voor akkervogels, in het bijzonder voor patrijzen. De keverbanken zijn een ideale omgeving voor een patrijzennest.
De overleving van de kuikens hangt in de eerste levensweken sterk af van de aanwezigheid van insecten als voedsel. De droge ondergrond verhoogt trouwens de overlevingskans van de kuikens.
Helemaal ideaal wordt het als de keverbank geflankeerd wordt door een bloemenmengsel en een braakliggende strook. Die eerste levert extra voedsel en dekking voor de patrijzen en de tweede vormt een bufferstrook tegen eventuele sproeistoffen. De patrijzen kunnen er bovendien een stofbad in nemen.
Aanleg en onderhoud
De aanleg van een keverbank is relatief eenvoudig met ploegen. Daarbij moet rekening gehouden worden met het inzakken van de opgeploegde grond tijdens het eerste jaar. De ophoging is bij aanleg dan ook ruim dubbel zo hoog als het beoogde eindresultaat. Een weldoordachte plaatsing leidt ertoe dat de keverbank geen invloed heeft op de machinale bewerking van het veld.
Inzaai van het graskruidenmengsel kan machinaal. In het eerste jaar na aanleg vraagt de bank soms nog eens een maaibeurt ter onderdrukking van onkruid. Het is belangrijk dat de grassen de bovenhand halen op de kruiden. Daarna vraagt de keverbank geen verder onderhoud. De lage eisen op vlak van onderhoud maken de maatregel extra interessant voor de landbouwer. Vooral wie het beetje extra werk niet spaart tijdens het eerste jaar na aanleg, kan jarenlang de vruchten plukken van deze maatregel.
De ideale locatie op het veld, soortensamenstelling van het zaaigoed en het beheer kan verschillen tussen keverbanken naargelang de omgeving. Denk aan bodemtype, aanwezigheid van kleine landschapselementen, omringende gewassen en onkruiddruk van buitenaf. De aanleg wordt daarom altijd gezien als maatwerk, waarbij overleg tussen Inagro en de deelnemende landbouwer richtinggevend is.
Introductie in Vlaanderen
In Engeland wordt al sinds de jaren 80 succesvol geëxperimenteerd met deze maatregel. Na Nederland proberen we nu ook in Vlaanderen handig gebruik te maken van de opgedane kennis. In het voorjaar van 2018 gaan we in de Vlaamse Partridge demogebieden van start met de aanleg van de eerste Vlaamse keverbanken.
Meer info over keverbanken of het PARTRIDGE-project vind je bij Willem Van Colen via willem.vancolen@inagro.be, 051 27 33 15 en op http://www.northsearegion.eu/partridge/.
